Η υψηλή αρτηριακή πίεση ως κύριο αίτιο της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι κύριο αίτιο της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ΧΝΝ). Παγκοσμίως, σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άτομα έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, αριθμός που αναμένεται να σημειώσει δραματική αύξηση. Το 2025 εκτιμάται ότι 1,56 δισ. άτομα θα έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, άρα θα είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο της χρόνιας νεφρικής νόσου.
Ένα στα τέσσερα περιστατικά νεφρικής ανεπάρκειας οφείλεται σε υψηλή αρτηριακή πίεση.
Οι νεφροί έχουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Σε ασθενείς με ΧΝΝ υψηλή αρτηριακή πίεση παρουσιάζεται στο 80% περίπου των περιπτώσεων.
Η διάγνωση της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου είναι δύσκολη επειδή ο ασθενής δεν έχει ειδικά συμπτώματα. Η πάθηση εξελίσσεται αθόρυβα σε ανεπάρκεια των νεφρών. Ο ασθενής αρχίζει και έχει συμπτώματα όταν περισσότερο από το 50% της λειτουργίας των νεφρών έχει ήδη χαθεί.
Τα συμπτώματα, σε προχωρημένο στάδιο της ΧΝΝ, είναι: νυκτουρία, πολυδιψία, πολυουρία, εύκολη κόπωση, ωχρότητα δέρματος, οίδημα στα πόδια ή/και στα μάτια, ταχυπαλμία, δύσπνοια, ξηροστομία, ναυτία, εμετοί, κνησμός, μειωμένη εγρήγορση, τρόμος.
Εκτός από τον κίνδυνο προοδευτικής απώλειας της νεφρικής λειτουργίας, (που πιθανόν κάποια στιγμή να απαιτήσει αιμοκάθαρση ή και μεταμόσχευση), η ΧΝΝ μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο από καρδιαγγειακή νόσο, που σχετίζεται με τη νεφρική δυσλειτουργία. Τα άτομα που πάσχουν από ΧΝΝ διατρέχουν τουλάχιστον δεκαπλάσιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερειακή αρτηριακή νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια).
Η επίδραση της αρτηριακής πίεσης στη Χρόνια Νεφρική Νόσο
Οι νεφροί φιλτράρουν και καθαρίζουν 200 λίτρα αίμα την ημέρα, μεταβολίζουν και παράγουν βιταμίνες και ορμόνες. Όμως, όσο υψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση, τόσο περισσότερο καταστρέφεται η δομή τους, βλάπτεται η λειτουργικότητά τους, μειώνεται η ροή αίματος στον νεφρό, οδηγώντας τελικά σε ΧΝΝ.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός του ότι μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική βλάβη, μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη ήδη υπάρχουσας νεφρικής βλάβης. Όταν έχουν δημιουργηθεί νεφρικές βλάβες λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης, οι νεφροί δεν μπορούν να φιλτράρουν και να αποβάλλουν τις περιττές ουσίες και το επιπλέον υγρό από το αίμα ή να παράγουν σημαντικές ορμόνες, όπως η ερυθροποιητίνη. Η έλλειψή της οδηγεί σε χαμηλή οξυγόνωση του αίματος, κατάσταση που αναγκάζει την καρδιά να εργάζεται πιο έντονα. Έτσι ο ασθενής αισθάνεται συχνά κουρασμένος και μπορεί να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο.
Ο έλεγχος της υψηλής αρτηριακής πίεσης αποτελεί σήμερα σημαντική παρέμβαση στην αντιμετώπιση της ΧΝΝ. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μία μάστιγα της εποχής. Η αύξηση της συχνότητάς της οφείλεται σε πολλά αίτια: στη γήρανση του πληθυσμού, στο κάπνισμα, στην παχυσαρκία, στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και στην έλλειψη άσκησης.
Ομάδες υψηλού κινδύνου και πρόληψη
Στην ομάδα υψηλού κινδύνου για ΧΝΝ ανήκουν οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση, οι παχύσαρκοι, οι καπνιστές, άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου, σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρτασης.
Οσοι ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες θα πρέπει να ελέγχουν συχνά την αρτηριακή τους πίεση, μειώνοντας την κατανάλωση αλατιού και αλκοόλ. Θα πρέπει επίσης να διατηρούν το βάρος τους σε φυσιολογικά επίπεδα, κάνοντας τακτική άσκηση και υιοθετώντας διατροφή με λιγότερες πρωτεΐνες.
Σε ορισμένους ασθενείς ίσως χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή για τη σωστή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, για την ελάττωση των τιμών της χοληστερόλης και για την αντιμετώπιση της αναιμίας. Όσοι θεωρείται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης νεφρικής νόσου θα πρέπει να υποβάλλονται, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, σε εξετάσεις, που είναι απλές και ανώδυνες (αίματος, ούρων & απεικονιστικές εξετάσεις π.χ. υπερηχογράφημα).